Isabel begint met een biecht: “Ik heb gebluft tijdens mijn intakegesprek voor de master Begeleidingskunde. Ik had wel wat ervaring met het begeleiden van studenten, maar niet in die mate als mijn medestudenten die al docent waren. Ik was hartstikke zenuwachtig. Kom ik hier wel doorheen?” Lachend: “Gelukkig kwam het allemaal goed.”

Waar werkte je toen je besloot om de master Begeleidingskunde te volgen? En natuurlijk waarom?

Isabel: “Dat was in 2015. Ik was coördinator van het Praktijkbureau van de Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) op de HAN. Ik was al een tijdje de zingeving verloren. Wat ben ik nou eigenlijk voor werk aan het doen? Wat draag ik bij aan de maatschappij? Niet alleen mijn functie werd steeds zakelijker, ikzelf ging me ook zakelijker gedragen. Ik dacht constant aan regels en beleid. Van oorsprong ben ik hulpverlener in de psychiatrie en daklozenopvang. Daar wilde ik niet naar terug en ik wilde ook geen docent worden. Het mensgerichte heeft er altijd wel ingezeten bij mij. Bij Begeleidingskunde zitten veel elementen die mij aanspreken, zoals supervisie en met name de humanistisch-kritische visie.”

Sibel: “Ik ben zo’n zestien jaar docent Social Work en ook supervisor. Ik geef les in de minor ‘Diversiteit in de grote stad’ en ben sinds een aantal jaar coördinator van deze minor. Omdat ik al supervisor was, mocht ik dat stukje overslaan bij Begeleidingskunde, dat scheelde mij 1,5 jaar. Ik ben dol op wat ik doe, maar ik had behoefte aan verdieping. Begeleidingskunde sluit aan op wat ik al ken en doe met studenten, maar helpt mij net een stukje verder. Ik kwam veel dingen tegen waar ik mij nooit bewust van was. Bijvoorbeeld kijken naar je omgeving. Waar werk ik nou? Alle muren zijn vlak. Er heerst uniformiteit boven uniciteit. En dat wij afbeeldingen hadden van alleen maar witte mensen? Dit was mij nooit opgevallen. Dat maakte dat ik mij ineens bewust was van mijn kleur, op een andere manier dan voorheen. De master dwong mij hier bewuster naar te kijken en dat gaf me persoonlijk inzicht. Maar het confronteerde me ook met de vraag: hoe wil ik me verhouden als professional?”

Isabel herkent dit. “Als begeleidingskundige kun je niet om jezelf heen. Je neemt jezelf mee in alles wat je doet. De hele opleiding was een persoonlijke ontwikkelingstocht. Ik heb de volledige opleiding gevolgd, van supervisor naar teamcoach naar organisatiebegeleider. Ik heb mezelf beter leren kennen. Ik ben van nature heel open. Ik kan op meerdere manieren naar iets kijken, onbevooroordeeld. Tenminste dat dacht ik. Maar daar viel nog zoveel aan te sleutelen. Je leert met meerdere brillen naar situaties kijken. Ik was na een lesdag vaak moe, maar ook geïnspireerd door het denken, het voelen en het ervaren.”

Hoe komt Begeleidingskunde terug in je huidige werk?

Sibel reageert meteen trots: “Mijn studenten hebben een training ervaringsdeskundigheid ontwikkeld, die geven ze aan docenten. Dit gebeurt onder mijn begeleiding. De eerste vier weken geef ik ze supervisie. Ik laat ze naar binnen gaan en ze ondervinden hun geraaktheid rondom inclusie en diversiteit. Vervolgens gaan ze andere studenten interviewen aan de hand van een thema. Bijvoorbeeld FOMO: the fear of missing out, maar bureaucratie binnen de HvA is ook een thema geweest. Daarna doen zij onderzoek om te achterhalen in hoeverre deze thema’s een rol spelen bij andere studenten en duiken ze de boeken in op zoek naar onderbouwing. Tenslotte ontwikkelen ze de training. Gebaseerd op ervaring, onderzoek en vanuit de literatuur. We hebben gewoon een wachtlijst. Team Economie, Bestuurskunde, noem maar op. Iedereen wil die training volgen. Ik heb geregeld dat de studenten ervoor betaald krijgen.”

Isabel reageert enthousiast: “Oh ik ben nieuwsgierig naar die training. Bij ons doen studenten ook steeds meer praktijkgericht onderzoek naar bepaalde thema’s. Er vloeit een verslag uit of een advies. Laatst was er een rondetafelgesprek rondom inclusie. Heel interessant, maar daarna speelt de vraag wat er verder mee gaat gebeuren. Dat heb ik bij Begeleidingskunde weleens aangekaart. Natuurlijk is onderzoek belangrijk en het proces. Maar wat kun je concreet bereiken met de opbrengst? En daar is dit een mooi voorbeeld van Sibel.”

Sibel: “Ik snap wat je zegt, maar bij Begeleidingskunde duwen ze jou en vervolgens ga jij in de praktijk ermee verder. Het is aan jou als persoon om vervolgens de vraag te stellen, wat je ermee gaat doen.”

Jullie onderzoek was gericht op diversiteit. Wat heeft het je gebracht?

Isabel: “Ik ben begonnen vanuit eigen geraaktheid. Op de HAN heet één van onze vergaderkamers de diversiteitskamer, maar als je goed kijkt, zie je dat alles wit is. Er is echt wel aandacht voor diversiteit. Er is bijvoorbeeld een speciale klas voor hoogopgeleide asielzoekers. Maar is het genoeg? Ik ben op verschillende niveaus in gesprek gegaan. Vragen als, hoe zit het met de uitval onder studenten met een migratieachtergrond? Die bleek overigens torenhoog te zijn. Toch is er ook aandacht om collega’s aan te trekken met een andere achtergrond dan Nederlandse. Ik was niet op weg naar iets heel groots, maar was op zoek naar kleine veranderingen. Wat is hier nou eigenlijk aan de hand? Ik heb zelf ook een migratieachtergrond. Vanuit Nederland ben ik verhuisd naar een Spaans bergdorpje waar ik de taal niet sprak en keerde als puber weer terug naar Nederland, waar ik vervolgens ook een cultuurshock onderging. Die eigen ervaring neem je onbewust mee in het onderzoek. Daar zit ook verdriet en boosheid bij om de dingen die zijn gebeurd. En die voelde ik. Een belangrijk leermoment, want achteraf schrok ik soms van mijn eigen reactie tijdens het onderzoek. Als ik nu in gesprek ga, blijf ik doorvragen, maar blijf ik op een respectvolle wijze naast iemand staan.”

Volgens Sibel past deze ervaring van Isabel bij de master Begeleidingskunde: “Je leert veel over het thema, de organisatie, maar ook over jezelf. Ik ben op zoek gegaan welke rol diversiteit en inclusiviteit hebben binnen de HvA. De titel van mijn scriptie was: ‘Hoe je kijkt, maakt wat je waarneemt’. Net als bij jullie Isabel, was onze kijk binnen de HvA, zo wit en westers. Maar ik zag dat niet. Ik zei vroeger ook, we zijn allemaal gelijk. Dat zal je me nooit meer horen zeggen. Het gelijkheidsideaal betekent juist dat mensen worden gediscrimineerd of als inferieur worden behandeld. Als je uitgaat van artikel 1 van de Grondwet: ‘gelijke behandeling in gelijke gevallen’, dan wordt ‘gelijke gevallen’ synoniem aan ‘hetzelfde’. Aannemelijk is dan dat waar gelijkheid wordt nagestreefd, ongelijkheid wordt gecreëerd omdat anders-zijn niet mag. De verwarring van gelijkwaardigheid met gelijkheid, maakt dat gelijkheid synoniem wordt aan ‘hetzelfde’. De dagelijkse praktijk van ongelijkheid wordt ontkend en onzichtbaar gemaakt, want niet iedereen heeft dezelfde startpositie. Je hebt studenten met een handicap, met een migratie achtergrond of die mantelzorger zijn. Een collega stuurde me naar aanleiding van mijn onderzoek een brief: ‘Nog nooit eerder ben ik me zo bewust geworden van mijn eigen privileges en mijn witte positie’. Ik heb die brief bewaard.” Isabel knikt. “Mooi. Lector Michiel de Ronde sprak tijdens een college woorden die ik nooit zal vergeten: “Ga op zoek naar nieuwe antwoorden op oude vragen.”

Hoe is het met jullie vergaan na het behalen van deze master?

Isabel: “Nou ik kan in alle eerlijkheid zeggen dat ik een mooie carrière heb gemaakt. Naast supervisor ben ik supervisorcoördinator, projectleider en ik heb een seniorfunctie in internationalisering. Door mijn onderzoek heb ik mijzelf zichtbaar gemaakt in de organisatie en dat heeft een persoonlijke loopbaan in gang gezet.”

Sibel knikt: “Bij mij ook. Ik durf nog een stapje verder te gaan. Ik vind dat alle professionals in het onderwijs, of dat nou team Social Work is of Economie, deze opleiding moeten volgen. Het is echt een verrijking.”

Sibel Senyurek (46) Master afgerond: 2018 Opleidingsachtergrond: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Functie toen en nu: docent Social Work, supervisor en coördinator van de minor Diversiteit in de grote stad.

Isabel Bautista (50) Master afgerond: juni 2018 Opleidingsachtergrond: Sociaal Pedagogische Hulpverlening Functie toen en nu: Coördinator Praktijkbureau, SLB-er. Nu: Projectleider, Senior internationalisering, supervisiecoördinator en supervisor, Academie Mens en Maatschappij