Taal verbindt, taal sluit buiten. Taal is meer dan spelling en grammatica. Taalverwerving en taalontwikkeling zijn in de context van het Rotterdamse onderwijs zeer belangrijke thema's. Hoe kunnen studenten taal optimaal benutten? In het onderzoek van het kenniscentrum is aandacht voor taalvaardigheid in brede zin.

Veel leerlingen op het vmbo ervaren moeilijkheden met begrijpend lezen. In het onderzoek Studerend lezen heeft promovenda Mariska Okkinga bekeken of het aanleren van leesstrategieën bij deze groep leerlingen effectief is voor het bevorderen van begrijpend lezen.

Zij volgde ruim twee jaar lang twintig vmbo basis/kader klassen waarbij de helft van de klassen een methode met leesstrategieën en de andere helft van de klassen hun reguliere programma volgden.

Uit het proefschrift blijkt dat het aanleren van leesstrategieën alleen onder bepaalde condities grotere effecten heeft op begrijpend lezen.

Docent is de centrale schakel

Wat het onderzoek vooral leert, is dat methodes niet zaligmakend zijn. Daarbij is de rol van de docent als centrale schakel heel belangrijk. Hij moet zich er goed bij voelen om te modellen en hij moet ertoe in staat zijn.

Okkinga: "Ik pleit er daarom voor om al in de lerarenopleiding aandacht te besteden aan het aanleren van leesstrategieën. Leer de leerlingen dat lezen een bewust proces is, waarin ze kunnen ingrijpen als ze vastlopen.”

Geletterde vaardigheden zijn van groot belang voor de schoolloopbanen van kinderen. Met gezinsprogramma’s wordt geprobeerd de taalontwikkeling van jonge kinderen te ondersteunen, maar werken deze?
Promovenda Sanneke de La Rie onderzocht een aantal van dit soort programma's. Over het algemeen blijken gezinsprogramma's effectief, maar juist voor kinderen van laagopgeleide ouders zijn de effecten teleurstellend. 

Artikel bekroond met de 2018 RoE Editors’ Choice Award

De literatuurstudie van dit onderzoek vormde de basis voor het bekroonde artikel van de la Rie dat in het internationale wetenschappelijke tijdschrift Review of Education (RoE) verscheen. 

‘Het lijkt erop dat studenten door een schrijfopdracht in hun hoofd echt iets met de stof moeten doen’, aldus promovenda Aartje van Dijk.

De rol van de implementatiekwaliteit van gezinsprogramma's om de taalontwikkeling van kinderen te stimuleren.

Leerlingen die in de klas hebben geleerd hoe ze leesstrategieën moeten inzetten, blijken beter te scoren op begrijpend lezen.