Lesgeven in de klas
De termen didactiek en pedagogiek worden vaak in één adem genoemd en soms ook als één geheel gezien. Het zijn de pijlers van het onderwijs. Verbonden met elkaar, maar ook losstaand essentieel voor het lesgeven in de klas.
Iedere docent weet: didactiek en pedagogiek zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Geen wonder dus, dat het Instituut voor Lerarenopleidingen koos om de nieuwe lectoren op deze twee gebieden gezamenlijk te laten starten. Lia Voerman en Carlos van Kan legden zelfs een deel van hun sollicitatie gezamenlijk af.
“Zo hebben we elkaar al goed leren kennen vóórdat thuiswerken de norm werd”, vertelt Lia. “Daar hebben we nu profijt van.” Omdat ze in dezelfde opstartfase zitten, hebben Carlos en Lia elkaar regelmatig aan de lijn voor praktische zaken. “In deze fase kijken we vooral waar kansen liggen om samen te werken”, vertelt Carlos. “Vanuit de pedagogiek ben ik vooral bezig met de ‘waartoe’-vraag: waartoe dient onderwijs en wat wil je als docent aan leerlingen meegeven? Lia sluit daar vanuit de didactiek naadloos op aan: hoe krijg je dat voor elkaar? Maar soms moet je vanuit de didactiek juist terug naar de waartoe-vraag. Door het simultaan aan te pakken, leren we veel van elkaar.”
De leerling zien Een onderwerp waarop ze elkaar momenteel goed vinden, is de wijze waarop leraren hun leerlingen zien. “Ik ben zelf veel bezig met de didactiek van de hoge verwachtingen. Die kun je het best uitleggen aan de hand van lage verwachtingen”, vertelt Lia. “Als een leraar - vanuit de goedheid van zijn hart - minder vraagt van een zwakkere leerling, probeert hij aan te sluiten op de leerbehoefte. Maar wat doet dat met die leerling? Uit onderzoek blijkt dat lage verwachtingen vaak resulteren in aangeleerde hulpeloosheid. Dat wil die leraar natuurlijk helemaal niet!” Carlos vult aan: “De oplossing ligt in een fundamenteel pedagogisch idee. Namelijk dat je op school kunt breken met je ‘voorbestemming’. School is een plek om je te vormen, waar je kunt loskomen met de lijn der verwachtingen.” Lia: “Ik ben heel blij met de eerste stap die al is gezet in die richting. In de visie op didactiek is nu opgenomen dat een docent hoge verwachtingen heeft van de hele klas.”
Onderwijsmakers Onderzoek vertalen naar onderwijs is voor beiden een belangrijke motivatie. Samen met het Instituut voor Lerarenopleidingen werken ze in het curriculum ‘samen opleiden’, ook met partners in het basis- en middelbaar onderwijs. Zo kunnen de vruchten van onderzoek meteen worden vertaald. “Een goed voorbeeld van concrete tools die kunnen ontstaan, is het praktische online Pedagogische Prioriteitenspel dat in 2020 werd gelanceerd. Met dit spel creëren docenten en studenten tijd om stil te staan bij wat ze willen bereiken voor en met leerlingen”, vertelt Carlos. “In de onderwijspraktijk verdwijnen pedagogische drijfveren snel naar de achtergrond, terwijl ze de kern zijn van het vak. Met instrumenten als dit spel helpen we docenten niet alleen uitvoerders te zijn van onderwijs, maar ook makers van onderwijs.”
Dieper begrip De openbare les van Carlos vindt plaats op 20 april en Lia is 7 oktober aan de beurt. Dat ze daarbij ook verbinding zoeken met elkaar staat buiten kijf, maar hoe intensief weten ze nog niet. Lia: “Behalve dat we veel willen samenwerken, is het voor een dieper begrip ook goed de vakgebieden apart te benaderen. Zo houden we elkaar scherp met nieuwe inzichten en mogelijkheden tot verbinding.”
Save the date
“Pedagogiek moet een belangrijkere plek krijgen in het onderwijs”
Carlos van Kan werkt als lector Pedagogiek aan het versterken van pedagogische professionaliteit. Wat houdt dat precies in en hoe gaat hij te werk?
“Leerlingen stimuleren na te denken. Dát is didactiek.”
Lia Voerman is de kersverse lector Didactiek. Sinds 1 juni 2020 kan ze een langgekoesterde wens in vervulling laten gaan. Wat dat is licht ze toe in een interview.
Publicaties
Het Pedagogisch Prioriteitenspel
Het spel van o.a. Carlos van Kan daagt (aanstaande) leraren uit hun pedagogische drijfveren te onderzoeken, te verwoorden, en onderling te bespreken.
Didactisch Coachen
Boek van Lia Voerman over hoge verwachtingen concreet maken met behulp van feedback, vragen en aanwijzingen.
Leerkracht in de grote stad
Is werken als leerkracht in de stad uniek en zo ja: waar zit dit dan in? Promovenda Denise van Schelven sprak erover in de Tjipcast podcast.
