Geef het profielwerkstuk de sterrenstatus die het verdient
Werkgroep Ho-vaardigheden/PWS
Feedback geven of onderzoeksvragen formuleren: vaardigheden die leerlingen in het voortgezet onderwijs meestal niet zo relevant vinden. Terugblikkend zien eerstejaars studenten deze vaardigheden juist wel als waardevolle voorbereiding op het hoger onderwijs. Het profielwerkstuk slaat de brug tussen deze kloof en vermindert daarmee ook de hoge uitval in het eerste studiejaar.
Op de meeste scholen in Nederland beginnen scholieren deze maand aan hun profielwerkstuk. Hun hoofd is bij de zomervakantie, niet bij hun vervolgstudie. Dat de vaardigheden voor het profielwerkstuk van groot belang zijn in het hoger onderwijs, hebben zij vaak niet in de gaten. Veel scholieren zien nauwelijks een verband met hun vervolgstudie, zo blijkt uit onderzoek van het samenwerkingsverband vo-ho Rotterdam onder 57 aangesloten onderwijsinstellingen. Dat is een gemiste kans. Want wie nooit geleerd heeft om onderzoeksvragen te formuleren, komt in het hoger onderwijs voor pittige opdrachten te staan. Datzelfde geldt voor andere vaardigheden, zoals de kunst om feedback te geven op elkaars bijdragen.
De achterblijvende aandacht voor deze vaardigheden in het voortgezet onderwijs zou zelfs wel eens de hoge uitval van studenten in het eerste studiejaar kunnen verklaren. Ruim een derde van hen valt uit in het hoger onderwijs of switcht van opleiding. Hierdoor gaat talent verloren en wordt het potentieel van de jongeren niet volledig benut.
Succesvolle overgang
Het profielwerkstuk is een verplicht onderdeel om de havo of het vwo af te sluiten. Maar behalve een mini-scriptie is het profielwerkstuk ook te beschouwen als een examen voor de benodigde vaardigheden om het hoger onderwijs in te stromen. Uit onderzoek van het samenwerkingsverband blijkt dat vrijwel alle benodigde vaardigheden voor een succesvolle overgang terugkomen in het profielwerkstuk. Helaas krijgt het profielwerkstuk op veel middelbare scholen te weinig aandacht. Studenten zien vaak pas achteraf de link tussen de opgedane vaardigheden en de eisen die in de studie aan hen gesteld worden. In het onderzoek gaven zij aan dat zij graag eerder dat verband gezien hadden, zodat zij bewuster hun keuzes hadden kunnen maken. Dat had ze ook de kans gegeven om via hun profielwerkstuk te toetsen of een studiekeuze echt bij hen past.
Examen voor vaardigheden
Het profielwerkstuk is daarmee een belangrijk schakelstuk tussen het voortgezet en het hoger onderwijs. Het eindexamen mag dan als koningin van het slotfeest alle aandacht opeisen in het voortgezet onderwijs, de werkelijke superstar van de havo en het vwo is het profielwerkstuk. Het profielwerkstuk verdient daarom een prominentere plek in het curriculum van het voortgezet onderwijs. Leerlingen hebben een betere begeleiding nodig bij het profielwerkstuk. En daaruit volgt ook dat docenten in het voortgezet onderwijs hiervoor veel meer uren nodig hebben. Een grote stap vooruit is ook het expliciet maken van de vaardigheden voor leerlingen, zodat ze zelf sneller zien waar hun activiteiten eigenlijk aan bijdragen. Hoe beter de leerling de langere lijn ziet, hoe makkelijker het is om zijn eigen leerontwikkeling vorm te geven.
Meer aandacht
Geef in het voortgezet onderwijs het profielwerkstuk daarom de sterrenstatus die het verdient. Hoe meer aandacht voor deze vaardigheden, hoe meer winst er te behalen valt in het hoger onderwijs. Ook het hoger onderwijs dient zich in te zetten om deze leerlijn door te trekken en de benodigde vaardigheden verder te ontwikkelen. De echte sterren zijn dan natuurlijk de studenten. Dankzij de opgedane ervaringen in het voortgezet onderwijs boeken zij aanzienlijk meer succes bij hun vervolgstudie op het hbo of de universiteit en daarna in hun loopbaan als professional. Tips voor docenten in het voortgezet onderwijs en hoger onderwijs:
- Integreer de Leerlinghandleiding PWS van de eigen school met de Leerlinghandleiding PWS vanuit het samenwerkingsverband vo-ho (Projecthandleiding PWS en Werkboek PWS).
- Stimuleer docenten op een ho-achtige manier het PWS te begeleiden. Houvast hiervoor biedt de Docentenhandleiding PWS.
Naar aanleiding van dit artikel kun je contact opnemen met de coördinatoren van de werkgroep Ho-vaardigheden/PWS: Rowan Beijk-Huijgen: rowan.huijgen@eur.nl en Ellis Wertenbroek: e.j.m.wertenbroek@hr.nl.